La Inspección de Traballo nace en España a principios do século XX, coincidindo con reformas sociais que melloraron as condicións das clases traballadoras máis desfavorecidas. Un momento histórico que coincidiu coa promulgación dun gran número de normas revolucionarias como a Lei de Accidentes de Traballo de 1900 ou a Lei sobre Traballo de Mujeres e Menores, do ano 1900.

El Reglamento para el Servicio de la Inspección de Trabajo, promulgado por Real Decreto do 1 de marzo de 1906 profesionalizou o labor destes funcionarios públicos. Con esta norma fundacional, os Inspectores de Traballo equiparábanse aos funcionarios administrativos e atribuíanselles unha serie de poderes nas súas visitas aos lugares de traballo. Calquera impedimento ao seu labor de vixilancia nos estes centros de traballo penalizábase.

Desde 1906 a Inspección de Traballo ten encomendada a vixilancia do cumprimento da lexislación social, entón aínda incipiente e, máis de 120 anos despois, en constante profusión e revolución.

Tras a creación do Ministerio de Traballo en 1920, establécese no noso país unha Inspección Xeral de carácter rexional que se convertería en provincial case unha década despois.

Despois da Guerra Civil, en 1939, ten lugar unha importante ampliación das competencias da Inspección de Traballo coa creación do Corpo Nacional da Inspección de Traballo e a integración no mesmo da Inspección de Seguros Sociais e da Inspección de Emigración.

Muchos años después, en el periodo democrático, la Ley de Reforma de la Función Pública transformó, en 1984, la Inspección de Trabajo en Inspección de Seguridad Social, y se configuró en torno a dos cuerpos, el Superior de Inspectores de Trabajo y Seguridad Social y el de Controladores Laborales, como cuerpo de gestión.

En 1997, a través da Lei 42, do 14 de novembro, Ordenadora de la Inspección de Trabajo e Seguridade Social e grazas á nova organización territorial do Estado xurdida da Constitución de 1978, configúrase o Sistema de Inspección de Traballo e Seguridade Social como un conxunto institucional integrado, cuxas funcións se exercitaban dentro do ámbito de competencias propio do Estado e das Comunidades Autónomas.

Ademais, a Lei 42/1997 crea o corpo de xestión de Subinspectores de Emprego e Seguridade Social, no que se integra o antes mencionado Corpo de Controladores Laborais, adecuando e actualizando as súas funcións inspectoras de apoio e colaboración no seo do sistema de Inspección de Traballo e Seguridade Social.

El seguinte fito na Historia da Inspección de Traballo é a Lei 23/2015, do 21 de xullo, Ordenadora do Sistema de Inspección de Traballo e Seguridade Social, que crea un novo órgano, o Organismo Estatal Inspección de Traballo e Seguridade Social, que substitúe á Dirección Xeral da Inspección de Traballo e Seguridade Social. Este organismo autónomo é alicerce fundamental do novo deseño da Inspección de Traballo: ten personalidade xurídica propia e diferenciada da do Estado, así como capacidade de obrar para o cumprimento dos seus fins.

A citada norma tamén creaba unha nova Escala de Seguridade Laboral no Corpo de Subinspectores Laborais, para consolidar e reforzar o papel da Inspección de traballo no ámbito da Prevención de Riscos Laborais.